Mersin merkezli ilk ve tek bankanın öyküsü...Abdullah Ayan yazdı

15.04.2021 - 09:36, Güncelleme: 29.11.2021 - 14:42
 

Mersin merkezli ilk ve tek bankanın öyküsü...Abdullah Ayan yazdı

11 mart 1929 günü yayınlanan kuruluş mukavelesi ile Mersin'e merhaba diyen Banka kurucuları başlangıçta ne büyük umutlarla çıkmışlardır yola..

1929' da ABD' de patlayıp Avrupa'ya sıçrayan ekonomik krizden hemen önce liberalizm dalgası alabildiğine yükselirken, bu iyimser iklim Türkiye' ye de her kentte mantar gibi biten ticari bankaların bir biri peşi sıra kurulmalarıyla yansır..   Büyük umutlarla kurulan onca banka daha hayatlarının baharına varmadan dünyayı kasıp kavurmaya başlayan krizin etkisiyle iflasın eşiğine gelir..   Mersin' de de üstelik kentin adını taşıyan ve büyük umutlarla kurulan Mersin Ticaret Bankası da benzerleri gibi acı sonla tanışacaktır on yılın sonunda..   Oysa 11 mart 1929 günü yayınlanan kuruluş mukavelesiyle Mersin'e merhaba diyen Banka kurucuları başlangıçta ne büyük umutlarla çıkmışlardır yola..   Vasıfzâde Şevket* ile Develizâde Niyazi Bey' in kurucu ortağı olduğu banka 1 Nisan 1929' da kapılarını açar ve tüm Mersinlileri ortaklık senedi almaya davet eder.   Banka kurucuları Şevket ve Niyazi beyler getirip para koyacak ortak bekleyedursun 24 Ekim 1929 günü New York borsasının çökmesiyle başlayan ve ABD' yi on yıl boyunca kasıp kavuran büyük deprem hızla yaklaşmaktadır..   100 bin lira sermayeli Mersin Ticaret Bankası' na Hükümet kararnamesiyle 1933 yılında mevduat toplama yetkisi tanınsa da, işler bir türlü rayına oturmaz..   2. dünya savaşının yarattığı tahribat yetmezmiş gibi 1929' larda hakim olan liberal ekonomi anlayışı gittikçe içine kapanmacı bir rejime dönüşür ve Banka 29 Nisan 1941 günü yayınlandığı ilanla faaliyetlerine son verdiğini bir başka ifadeyle 'dükkanı kapattığını' duyurur..   1929' da büyük beklentilerle bankayı kurarken, Yenimersin gazetesi manşetine taşınan beyanatlarında; "önemli dileklerinin bu kurumu Mersin halkının desteklemesi ve sahip çıkması olduğunu, el birliğiyle yapılacak hayırlı işlerde kârlı şirketlere önem vermenin zamanının geldiğini, bu gibi müesseselerin doğması kadar yaşatılmasının önemli olduğunu" dile getirecek, aynı gazetede yayınlanan büyük boy ilanlarında da herkesi hisse senedi almaya çağıracaklardı..   1941' de kapanış ise aynı Yenimersin gazetesinin arka sayfalarında küçük bir ilana yansıyacaktı..   Tıpkı bir vefatın ardından yayınlanan yoksula ait tereke ilanı..   İlanda tasfiye edilen bankaya ait dört parça gayrimenkulün pazarlık usulüyle satılacağı duyuruluyordu..   En çok ilgimi çeken yanı Karacailyas köyünde 50 dönüm tarlaya biçilen bin lira değer..    Tek başına bu bile Mersin' in her anlamda nereden nereye geldiğini göstermesi bakımından önemli..   "Mersin Ticaret Bankasının müstakilen mülkü olup bankanın tasfiyesi münasebetiyle elden çıkarılacak olan aşağıda yazılı dört parça gayri menkul pazarlık suretiyle satılacaktır. Talip olanlar bankaya müracaat etsin. Muhammen kıymeti Lira 800         Soğuksu Caddesinde 919 metre arsa 1000      Karaca elyas köyünde 50 dönüm tarla su altı 1200      Mesudiye mahallesinde iki dairede ev 220 lira irat getiren 1000      Yeni Mahallede Gözne yolu üzerinde 2450 M.M. (günümüzdeki m2 karşılığı metre murabaa)"   *1934' te soyadı kanunu çıktığında iki banka kurucusundan Vasıfzâde Şevket Sümer, Develizâde Niyazi ise Develi soyadlarını alacaklardır.   ** Tek şubeye sahip Mersin Ticaret Bankası uzun yıllar Osmanlı Bankası ve günümüzde Garanti Bankasının faaliyet gösterdiği tarihi yapının arka kapısının karşısındaki mağazada faaliyet gösteriyordu. Kentin tarumar edildiği yıkımdan nasibini alan ve bugün artık yerinde açılmış inşaat çukuru bulunan 3 katlı binanın girişinde yer alan mağaza 1970' lerde efsane narenciye üretici ve ihracatçısı Hüseyin Dinçyürek' in deyim yerindeyse karargahıydı.. Abdullah Ayan  
11 mart 1929 günü yayınlanan kuruluş mukavelesi ile Mersin'e merhaba diyen Banka kurucuları başlangıçta ne büyük umutlarla çıkmışlardır yola..

1929' da ABD' de patlayıp Avrupa'ya sıçrayan ekonomik krizden hemen önce liberalizm dalgası alabildiğine yükselirken, bu iyimser iklim Türkiye' ye de her kentte mantar gibi biten ticari bankaların bir biri peşi sıra kurulmalarıyla yansır..

 

Büyük umutlarla kurulan onca banka daha hayatlarının baharına varmadan dünyayı kasıp kavurmaya başlayan krizin etkisiyle iflasın eşiğine gelir..

 

Mersin' de de üstelik kentin adını taşıyan ve büyük umutlarla kurulan Mersin Ticaret Bankası da benzerleri gibi acı sonla tanışacaktır on yılın sonunda..

 

Oysa 11 mart 1929 günü yayınlanan kuruluş mukavelesiyle Mersin'e merhaba diyen Banka kurucuları başlangıçta ne büyük umutlarla çıkmışlardır yola..

 

Vasıfzâde Şevket* ile Develizâde Niyazi Bey' in kurucu ortağı olduğu banka 1 Nisan 1929' da kapılarını açar ve tüm Mersinlileri ortaklık senedi almaya davet eder.

 

Banka kurucuları Şevket ve Niyazi beyler getirip para koyacak ortak bekleyedursun 24 Ekim 1929 günü New York borsasının çökmesiyle başlayan ve ABD' yi on yıl boyunca kasıp kavuran büyük deprem hızla yaklaşmaktadır..

 

100 bin lira sermayeli Mersin Ticaret Bankası' na Hükümet kararnamesiyle 1933 yılında mevduat toplama yetkisi tanınsa da, işler bir türlü rayına oturmaz..

 

2. dünya savaşının yarattığı tahribat yetmezmiş gibi 1929' larda hakim olan liberal ekonomi anlayışı gittikçe içine kapanmacı bir rejime dönüşür ve Banka 29 Nisan 1941 günü yayınlandığı ilanla faaliyetlerine son verdiğini bir başka ifadeyle 'dükkanı kapattığını' duyurur..

 

1929' da büyük beklentilerle bankayı kurarken, Yenimersin gazetesi manşetine taşınan beyanatlarında; "önemli dileklerinin bu kurumu Mersin halkının desteklemesi ve sahip çıkması olduğunu, el birliğiyle yapılacak hayırlı işlerde kârlı şirketlere önem vermenin zamanının geldiğini, bu gibi müesseselerin doğması kadar yaşatılmasının önemli olduğunu" dile getirecek, aynı gazetede yayınlanan büyük boy ilanlarında da herkesi hisse senedi almaya çağıracaklardı..

 

1941' de kapanış ise aynı Yenimersin gazetesinin arka sayfalarında küçük bir ilana yansıyacaktı..

 

Tıpkı bir vefatın ardından yayınlanan yoksula ait tereke ilanı..

 

İlanda tasfiye edilen bankaya ait dört parça gayrimenkulün pazarlık usulüyle satılacağı duyuruluyordu..

 

En çok ilgimi çeken yanı Karacailyas köyünde 50 dönüm tarlaya biçilen bin lira değer.. 

 

Tek başına bu bile Mersin' in her anlamda nereden nereye geldiğini göstermesi bakımından önemli..

 

"Mersin Ticaret Bankasının müstakilen mülkü olup bankanın tasfiyesi münasebetiyle elden çıkarılacak olan aşağıda yazılı dört parça gayri menkul pazarlık suretiyle satılacaktır. Talip olanlar bankaya müracaat etsin.

Muhammen kıymeti Lira

800         Soğuksu Caddesinde 919 metre arsa

1000      Karaca elyas köyünde 50 dönüm tarla su altı

1200      Mesudiye mahallesinde iki dairede ev 220 lira irat getiren

1000      Yeni Mahallede Gözne yolu üzerinde 2450 M.M. (günümüzdeki m2 karşılığı metre murabaa)"

 

*1934' te soyadı kanunu çıktığında iki banka kurucusundan Vasıfzâde Şevket Sümer, Develizâde Niyazi ise Develi soyadlarını alacaklardır.

 

** Tek şubeye sahip Mersin Ticaret Bankası uzun yıllar Osmanlı Bankası ve günümüzde Garanti Bankasının faaliyet gösterdiği tarihi yapının arka kapısının karşısındaki mağazada faaliyet gösteriyordu. Kentin tarumar edildiği yıkımdan nasibini alan ve bugün artık yerinde açılmış inşaat çukuru bulunan 3 katlı binanın girişinde yer alan mağaza 1970' lerde efsane narenciye üretici ve ihracatçısı Hüseyin Dinçyürek' in deyim yerindeyse karargahıydı..

Abdullah Ayan

 

Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve inovatifhaber.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.