Dolara dayalı küresel sistem çöküyor mu?... Abdullah Ayan yazdı

Ekonomi 15.10.2020 - 09:02, Güncelleme: 29.11.2021 - 14:41
 

Dolara dayalı küresel sistem çöküyor mu?... Abdullah Ayan yazdı

Buharın makinelerde kullanılmasıyla dünyanın en büyük deniz gücüne hakim olan ve sanayide özellikle de tekstilde devrim yaratan İngiltere ve teknolojide dev adımlar atan ABD..

Önceki makalede Çin' in bilişsel teknolojide kaydettiği baş döndürücü gelişmeyi ve küresel düzende yüklenmeye hazırlandığı yeni role değinmiş, asıl devrimi ise dijital Yuan ile gerçekleştireceğini vurgulamaya çalışmıştım. Kaldığımız yerden devam edeyim.. Yıllardır Bitcoin ve benzer pek çok ödeme sistemi varken dijital Yuan' ı farklı kılan ne? Neden DY bir devrime yol açsın? Birkaç nedeni var.. Sanayi çağının dünyayı değiştirmeye başlamasıyla iki ülke öne çıktı.. Buharın makinelerde kullanılmasıyla dünyanın en büyük deniz gücüne hakim olan ve sanayide özellikle de tekstilde devrim yaratan İngiltere ve teknolojide dev adımlar atan ABD.. Üzerinde güneş batmayan İmparatorluğun para sistemini de dünyaya dayatması kaçınılmazdı. Öyle de oldu. İngiltere geçmiş paylaşımlardan farklı ama çok etkili hamleyi küresel para sistemini yeni baştan kurarak yaptı. Eski çağ imparatorlukları gibi egemenliğini sikke basarak ilan etmedi. Dünyanın kabul ettiği altını yine temel aldı. Ancak bir farkla.. 1870' te Altın standardını İngiliz Pounduna bağladı, ABD de peşinden geldi. Onlar da altın standardını kabul etmekle kalmadılar. Doları aynı zamanda İngiliz Pounduna endekslediler. İngiliz Merkez Bankası bir ons altını 14.58 pounda endekslerken, ABD Merkez Bankası FED dolar kurunu 2,4 Pound olarak sabitledi.. İngiltere Merkez Bankası bastığı tüm Sterlinlerin karşılığını kasasında altın olarak tuttuğunu taahhüt etti. İster devlet ister kişi her 14,58 pound getirene bir ons altın verecekti. Sistem iyi kötü sürdürülmeye çalışıldı. ABD' de başlayıp tüm dünyayı sarsan 1929 ekonomik krizi, kurulan sistemi tanımayıp kendi paralarını basan Almanya gibi ülkelerin hiper enflasyona yenik düşmeleri ve ardından Hitler' in başlattığı ikinci dünya savaşı.. Savaşın sonunda liderlik tahtına oturan ABD idi. Bayrağı İngiltere' den devraldı. 1944’de ABD topladığı 45 ülkenin de altına imza attığı yeni dünya düzeninin parasal sistemini Bretton Woods konferansıyla dünyaya ilan etti.. Artık Bir ons altın 35 ABD dolarına eşitti; Avrupa  ülkeleri Başta dünün sistem kurucusu İngiltere paralarının da dolara göre belirleyecekti.. Kural yine aynıydı. 35 doları getirene 1 ons altın vermeyi yine taahhüt ediyordu ABD.. Böylece Uluslararası Para Fonu IMF doğdu, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü de yeni küresel dünya düzeninin ekonomi ayağını oluşturdular. O tarihte basılan her doların üstüne "Gold Trust" (altına güven) yazmayı da ihmal etmedi sistemin efendisi ABD.. Ne zamana kadar? 1960' tan itibaren kasasında tuttuğu altının çok üstünde dolar basmaya başlayan ABD' nin kendi koyduğu kuralları çiğnediğinin farkına varılıncaya dek sürdü oyun.. 2 gün danışmanlarıyla sürdürdüğü yoğun mesainin ardından 15 Ağustos 1971' de dönemin ABD Başkanı Nixon doların altın ile bağını (altın-dolar konvertibilitesini) kestiğini şu sözlerle duyuruyordu: "doları uluslararası para spekülatörlerinin saldırılarından korumalıyız" Spekülatör saldırılarından koruma amaçlı yeni program kısaca, 35 dolar getirene 1 ons altın verilmeyeceğinden ibaretti. Ons fiyatı bundan böyle serbest piyasa belirlenecekti. O günden sonra basılan dolarların üstündeki slogan da değişti.. 'Gold Trust' yerini Good Trust' a bıraktı. Dolar bundan böyle sırtını altına değil, Tanrıya dayayacaktı.. Arap- İsrail savaşı, petrol krizi, İran devrimi ve Sovyetlerin Afganistan işgali derken 1971' de 1 ons altının 35 dolar ettiği dünyada 1980' de aynı 1 ons altını almak için 850 dolar ödemek gerekiyordu. Altına endekslendiğinde 1970 ile 80 arasındaki 10 yılda altın dolar karşısında 25 kat değer kazanıyor veya tersten okursak dolar altın karşısında 25 kat değer kaybediyordu.. Buna rağmen tüm dünyanın her kapıyı açan anahtarı, küresel piyasalarda dolaşan paranın 73'ü dolardı.. Devam edeceğim..   Abdullah Ayan    
Buharın makinelerde kullanılmasıyla dünyanın en büyük deniz gücüne hakim olan ve sanayide özellikle de tekstilde devrim yaratan İngiltere ve teknolojide dev adımlar atan ABD..

Önceki makalede Çin' in bilişsel teknolojide kaydettiği baş döndürücü gelişmeyi ve küresel düzende yüklenmeye hazırlandığı yeni role değinmiş, asıl devrimi ise dijital Yuan ile gerçekleştireceğini vurgulamaya çalışmıştım.

Kaldığımız yerden devam edeyim..

Yıllardır Bitcoin ve benzer pek çok ödeme sistemi varken dijital Yuan' ı farklı kılan ne? Neden DY bir devrime yol açsın?

Birkaç nedeni var..

Sanayi çağının dünyayı değiştirmeye başlamasıyla iki ülke öne çıktı..

Buharın makinelerde kullanılmasıyla dünyanın en büyük deniz gücüne hakim olan ve sanayide özellikle de tekstilde devrim yaratan İngiltere ve teknolojide dev adımlar atan ABD..

Üzerinde güneş batmayan İmparatorluğun para sistemini de dünyaya dayatması kaçınılmazdı.

Öyle de oldu.

İngiltere geçmiş paylaşımlardan farklı ama çok etkili hamleyi küresel para sistemini yeni baştan kurarak yaptı.

Eski çağ imparatorlukları gibi egemenliğini sikke basarak ilan etmedi.

Dünyanın kabul ettiği altını yine temel aldı. Ancak bir farkla..

1870' te Altın standardını İngiliz Pounduna bağladı, ABD de peşinden geldi. Onlar da altın standardını kabul etmekle kalmadılar. Doları aynı zamanda İngiliz Pounduna endekslediler.

İngiliz Merkez Bankası bir ons altını 14.58 pounda endekslerken, ABD Merkez Bankası FED dolar kurunu 2,4 Pound olarak sabitledi..

İngiltere Merkez Bankası bastığı tüm Sterlinlerin karşılığını kasasında altın olarak tuttuğunu taahhüt etti. İster devlet ister kişi her 14,58 pound getirene bir ons altın verecekti.

Sistem iyi kötü sürdürülmeye çalışıldı.

ABD' de başlayıp tüm dünyayı sarsan 1929 ekonomik krizi, kurulan sistemi tanımayıp kendi paralarını basan Almanya gibi ülkelerin hiper enflasyona yenik düşmeleri ve ardından Hitler' in başlattığı ikinci dünya savaşı..

Savaşın sonunda liderlik tahtına oturan ABD idi. Bayrağı İngiltere' den devraldı.

1944’de ABD topladığı 45 ülkenin de altına imza attığı yeni dünya düzeninin parasal sistemini Bretton Woods konferansıyla dünyaya ilan etti..

Artık Bir ons altın 35 ABD dolarına eşitti; Avrupa  ülkeleri Başta dünün sistem kurucusu İngiltere paralarının da dolara göre belirleyecekti..

Kural yine aynıydı.

35 doları getirene 1 ons altın vermeyi yine taahhüt ediyordu ABD..

Böylece Uluslararası Para Fonu IMF doğdu, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü de yeni küresel dünya düzeninin ekonomi ayağını oluşturdular.

O tarihte basılan her doların üstüne "Gold Trust" (altına güven) yazmayı da ihmal etmedi sistemin efendisi ABD..

Ne zamana kadar?

1960' tan itibaren kasasında tuttuğu altının çok üstünde dolar basmaya başlayan ABD' nin kendi koyduğu kuralları çiğnediğinin farkına varılıncaya dek sürdü oyun..

2 gün danışmanlarıyla sürdürdüğü yoğun mesainin ardından 15 Ağustos 1971' de dönemin ABD Başkanı Nixon doların altın ile bağını (altın-dolar konvertibilitesini) kestiğini şu sözlerle duyuruyordu:

"doları uluslararası para spekülatörlerinin saldırılarından korumalıyız"

Spekülatör saldırılarından koruma amaçlı yeni program kısaca, 35 dolar getirene 1 ons altın verilmeyeceğinden ibaretti.

Ons fiyatı bundan böyle serbest piyasa belirlenecekti.

O günden sonra basılan dolarların üstündeki slogan da değişti..

'Gold Trust' yerini Good Trust' a bıraktı.

Dolar bundan böyle sırtını altına değil, Tanrıya dayayacaktı..

Arap- İsrail savaşı, petrol krizi, İran devrimi ve Sovyetlerin Afganistan işgali derken 1971' de 1 ons altının 35 dolar ettiği dünyada 1980' de aynı 1 ons altını almak için 850 dolar ödemek gerekiyordu.

Altına endekslendiğinde 1970 ile 80 arasındaki 10 yılda altın dolar karşısında 25 kat değer kazanıyor veya tersten okursak dolar altın karşısında 25 kat değer kaybediyordu..

Buna rağmen tüm dünyanın her kapıyı açan anahtarı, küresel piyasalarda dolaşan paranın 73'ü dolardı..

Devam edeceğim..

 

Abdullah Ayan

 

 

Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve inovatifhaber.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.