Cumhuriyetin ilan edileceği hafta TBMM, Mersin limanının bir an önce yapılmasıyla ilgili kanun teklifini müzakere etmekte, Anadolu’ nun dünyaya açılan kapısı Mersin’ in ve yapılacak limanın önemi ve gerekliliği üzerinde ortak mutabakata varmaktadır. Yıllarca geçiştirilen ve ertelenen projeye 1954’ te başlanır ve 4 yılda tamamlanan liman 1958’ de hizmet vermeye başlar.. En ağır gemilerin yanaşacağı derinliğe, en uzun rıhtımlara ve en büyük arka sahaya sahip Mersin limanı, 1970’ lerde taşımacılık sisteminin dökme yük gemilerinden konteyner taşımacılığına dönüşmesiyle 1980’ lerden itibaren yeni modele uygun arayışların sancısını yaşamaya başlar., 1990’ların başında Türkiye ‘üç deniz üç ana liman’ hedefiyle yola çıkarken Ege’ de Çandarlı, Karadeniz ağzında Filyos ve Akdeniz’ de Mersin Ana aktarma limanları DPT beş yıllık kalkınma planlarında yer alır. Uzak Doğu’ da Çin’ in en önemli tedarikçi olarak öne çıkmasıyla Uzakdoğu’ dan başlayıp Avrupa’ nın kuzey Atlantik sınırlarında son bulan Ana Konteyner Aktarma Limanları gittikçe önem kazanır. Özellikle Dubai ile Rotterdam arasında uzanan ve tüm Akdeniz’ i kat eden rotada herhangi bir aktarma limanının olmayışı, arayışlara cevap verecek en uygun konuma sahip Mersin’ i öne çıkarmaktadır. Kara ve demiryolu bağlantılarıyla tüm Anadolu ve Ortadoğu ile Irak, İran, Kafkasya ülkelerine nitelikli ulaşım ağıyla Mersin tartışılmaz üstünlüğe sahiptir. 1996’ dan itibaren yıllık yatırım programlarında ve özellikle de Sekizinci 5 yıllık kalkınma planından başlayarak izleyen tüm planlarda Mersin Konteyner Limanının gerekliliği ve bir an önce hayata geçirilmesinin üzerinde durulur. 2009 yılında bu alanda çok önemli bir gelişme yaşanır ve daha önce tamamlanan etüt fizibilite çalışmaları ışığında ana konteyner aktarma limanının yeri belirlenerek ÇED süreci tamamlanır. Mevcut limanın doğusunda serbest bölge önünde denize inşa edilecek AKL kara bağlantı ve 500 dekarlık elleçleme sahasıyla birlikte yapım için gün saymaya başlar. İkisi de yıllık 14 milyon konteyner elleçleme kapasitesine sahip Dubai Cebel Ali ve Hollanda Rotterdam limanları arasında köprü olacak yılda 13 milyon konteynere ev sahipliği yapacak Akdeniz’ in dağıtım merkezi ve lojistik üssü Mersin Ana Konteyner Limanı projesinin önünde artık engel kalmamıştır. Ancak süreç böyle işlemez… Mersin limanının işletmecisi yapılacak Ana limanı rakip olarak görürcesine rıhtım uzatmaya, elleçleme alanı için denizi doldurup yeni alan kazanmaya çalışırken ve iktidar Çandarlı gibi Mersin ile mukayese edilmeyecek liman yapımına kaynak aktarıp Mersin projesini sürekli ertelemeye başlar. Kent bir yana Çin ile Avrupa arasındaki tedarik zincirinin en önemli halkası olması itibariyle ülkenin lojistik alanındaki en ciddi yatırımı, zamanla gündemden düşmeye bürokrasinin da gayretiyle unutturulmaya başlanır. 2014-18 yıllarını kapsayan Onuncu Kalkınma Planında “Türkiye’ nin artan dış ticaretini karşılamak ve bölgesel aktarma merkezi olmasını sağlamak için büyük ölçekli Mersin Konteyner Limanı etüt projeleri tamamlanmış, Çandarlı limanının yapımına başlanmıştır” ifadesi aslında anlatmaya çalıştığım sürecin tek cümleye sığdırılmış özeti… 2019-2023 yıllarını kapsayan On Birinci kalkınma planında o güne kadar “Mersin Konteyner Limanı” olarak geçen yer tercihi ‘Doğu Akdeniz Bölgesinde Ortadoğu ve Orta Asya coğrafyasına çıkış kapısı olacak transit yük odaklı bir Ana Konteyner Limanı inşa edilecek’ olarak revize edilir. 2022 Ağustos’ unda ucu açık Doğu Akdeniz tanımının Yumurtalık bölgesi olduğu düzenlenen ÇED dosyasıyla ortaya çıkar. Otoyol ve demiryoluyla Irak’tan Avrupa’ ya, Rusya’ dan Körfez ülkelerine kadar her noktaya ulaşabilen, alt yapısı yanında uluslararası taşımacılığın merkez üssü Mersin dururken doğru dürüst yolu bile olmayan Yumurtalık seçimi, hiçbir öngörüye dayanmayan bir tercih… Mersin’ de fizibilitesi tamamlanan AKL, sadece ulaşım ağıyla değil, kent merkezine yakınlığı, faaliyet gösterecek sektörün; ofisinden konaklamaya, yeme içmeden eğlenceye, bankalarından, sosyal donatı alanlarına kadar tüm gereksinimlerini karşılayacak hazır alt ve üst yapısıyla sadece düğmeye basılmasını bekliyor.. Yumurtalık’ ın Mersin’ e alternatif olması bir yana, ulaşım bağlantıların yapılması bile mevcut koşullarda uzun yıllar alacak ve büyük olasılıkla Türkiye ayağına gelmiş olan tarihi fırsatı yanlış tercihlerle bir kez daha kaçıracak… Umarım akl-ı selim galip gelir.. Ana Konteyner Limanıyla Mersin Akdeniz’ in yeni cazibe merkezi ve tedarik zincirinin bölgesel üssü olacak Türkiye’ nin lokomotifi ve yükselen yıldızı olacak… Bugün değilse yarın ama mutlaka… Abdullah Ayan Mersin, Ekim 2022