Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak -9... Abdullah Ayan yazdı

Sosyalleşme yerini sosyal mesafeye bırakırken etkilenecek sektörler.. İnsanı diğer canlılardan farklı kılan en önemli özelliklerden biri de sosyal varlık olması.. Koronavirüs saldırısıyla başlayan küresel salgına karşı şimdilik alınabilen en dişe dokunur önlem ise sosyal varlık olarak tanımlanan insanın sosyal mesafeyi koruması. Bulaşıcılık riskine karşı birbirimizden uzak durma.. Sosyal mesafenin korunması tabiriyle kısa süre önce tanıştık ama yaşam tarzımızı kökten değiştiren sınırlara ister gönüllü ister zorunlu uymak zorundayız artık. 'Bir kişiye iki metre' kuralı, büyük olasılıkla da kalıcı biçimde bundan sonraki yaşamımızın en önemli formüllerinden biri olarak hayatın her anına damgasını vurmaya başlayacak. En çarpıcı gelişme kalabalık mekanlarla, yoğun insan trafiğine açık alanlarda görülecek.. Kamu otoritesinin getirdiği sınırlamalar kaldırılsa bile bundan böyle insanların kalabalığa karışması hayli zaman alacak. Kaldı ki, virüsün etkisinin ne kadar süreceği, ikinci bir dalgaya yol açıp açmayacağı bazı aceleye getirilmiş ve ekonomik kaygılar taşıdığı hissi uyandıran açıklamalar dışında meçhul. Bilim insanlarının geleceğe yönelik somut olarak dile getirdikleri ortak bir öngörü olmaması bizi örneğin üç ay, altı ay sonra nelerin beklediği sorularını da yanıtsız bırakmakta.. Kaldı ki, bulunacak aşı veya ilaçların etkisinin ne olacağı da tartışmalı yanıtlar dışında bilinmiyor. Virüsün mutasyona uğrayıp etkisini yitirmesi en çok umut bağlanan gelişme. Ya olmazsa? Geriye kalan en etkili çözüm bugün bizi evlere hapseden ve insanları birbirinden izolasyon.. Belli ki, sosyal mesafenin korunması ilkesi olarak ortaya çıkan zorunlu izolasyon, bundan sonraki yaşam tarzını, o yaşam tarzına uygun işlemekte olan tüm sistemleri baştan aşağı değiştirecek… Peki, bu iki metrelik sosyal mesafe yaşam tarzımızı nasıl değiştirecek, hangi sektörleri etkileyecek? 50 yıllık geçmişe dayanan ancak son 20 yılda kontrolden çıkan Alışveriş Merkezleri.. AVM' lerin hayatımıza girmesinin en önemli sebeplerinden biri olan sosyalleşmenin 'mesafelerle' ölçülmeye başlanması karşısında, insanların nefesinin birbirine karıştığı bu mekanların eski günlerine dönmesi mümkün mü? Sadece AVM' ler ve AVM' lerin en çok insan barındıran alanları olan yiyecek/içecek bölümleri artık paket servisi yapmakla yetinecek. Sosyalleşmenin mümkün olmadığı veya sınırlandığı mekanlara artık sınırlı sayıda insanın geldiğine tanık olacağız. Bu durumda AVM' lerin büyük kısmı ya konsept değiştirecek veya kapanacak. Yerlerini cadde, sokak mağazaları, butikleri almaya başlayacak yeniden. Restoranlar, kafeler, barlar da aynı neden ve kaygılarla eskiyi unutup, yeniye uymak zorunda kalacak. Tıkış tıkış yemek yenen kalabalık masaların yerini seyreltilmiş ve mesafeli oturma düzenleri alacak. Nicelikten çok nitelik öne çıkacak.. Daha butik, daha seçkin, daha az insanın girdiği mekanlar.. Bu tür mekanlar ise, sınırlı sayıda insana hizmet vermenin bedelini daha pahalı ürün ve hizmet olarak yansıtmak zorunda kalacak. Kepenk kapatanlar bir yana, küçülmek zorunda kalanlarla ortaya çıkacak en ciddi travmalardan biri istihdamda görülecek. küçülme en başta çalıştırılan personel sayılarına yansıyacak. ** Sosyal mesafenin korunması adına kalabalık mekanların seyreltilmesinin etkileyeceği bir başka alan fuarlar, kongreler, konferanslar ve benzeri etkinlikler.. Fiziki ortamların insan yoğunluğu artık yadsınamaz bir risk ve bu risk karşısında daha çok uzun süre insanları aynı çatı altında bir araya getirme girişimleri sanal ortamlara taşınmaya başlanacak. Son iki ayda ortaya çıkan gerçek, bilişim destekli toplantıların bir araya gelinenler kadar etkili olduğu hatta çok seslilik ve katılımcıların görüşlerinin paylaşılması anlamında daha verimli olduğu görülmekte. Teknoloji bu alanda öylesine yenilikler potansiyeli taşıyor ki, kısa süre sonra binlerce insanın dünyanın bir ucundan başka ucuna gidip gelmesi anlamına gelen bugünkü Kongre, konferans gibi etkinliklerin yerini aynı insanların bulundukları her hangi bir noktadan katıldıkları aynı amaca hizmet eden yeni modellemeler alacak. Gerçek anlamda anlık (online) ve bugünkü ile kıyaslanmayacak hıza sahip bağlantılar, üç boyutlu görüntülerle çok daha geniş katılımlı sanal kongreler, konferanslar düzenlenecek. Kongre ve fuar turizminin mevcut haliyle devam edemeyeceğinin bir başka önemli nedeni de, sosyal mesafenin korunması amacıyla daha az yolcu almak zorunda kalacak uçaklar, oteller… Katlanarak artacak ulaşım, konaklama fiyatları.. Seyreltmenin bir bedeli var ve o bedel yolcu ücretlerine, otel fiyatlarına yansıyacak.. O alandaki gelişmeler sonraki makalenin konusu olsun.. Abdullah Ayan