Çeşmeli-Taşucu yolu ne zaman biter?... Abdullah Ayan yazdı

Önceki makalede Mersin’ in bekleyen (bekletilen) belli başlı projelerini sıralamış ve yürürlüğe giren 2024 Yatırım Programı ışığında bu projelerin son durumunu ele almaya çalışmış; Mersin için yaşamsal öneme sahip projeleri; Ana Konteyner Limanı, Çukurova Hava Limanı, Çeşmeli-Taşucu otoyolu, Pamukluk Barajı sulama ve isale hattı olarak sıralamıştım. Projelerin başında gelen Ana Konteyner limanının ‘fizibilite etüt çalışması yapılıyor’ gerekçesi adı altında rafa kaldırıldığını, Çukurova Havalimanında hikâyenin mutlu sonla noktalanmak üzere olduğunu, buna karşın ayrılan yıllık ödenekler çerçevesinde Pamukluk sulaması ve Çeşmeli- Taşucu otoyolu projeleriyle ilgili 2024 ödeneklerine bakarak bazı öngörülerde bulunulabileceğini yazmıştım.. On binlerce hektar toprağı sulayacak, katma değeri yüksek ürünlerle bereketli topraklara refah getirecek Pamukluk sulama projesine 2024 yılı için 1 milyon lira tahsis edilmesi, o rüyanın yakın zamanda gerçeğe dönüşmeyeceğinin de habercisi aslında… Gelelim her yılın yaz aylarında çilenin işkenceye döndüğü ve 25 yılı aşkın zamandır (proje 1998 yılında 1998E04-207861 numarasıyla giriyor yatırım programları kayıtlarına) sürekli olarak avutulduğumuz, her seçim döneminde gündeme gelip, seçimlerden sonra unutturulan Çeşmeli-Taşucu yolunun 2024 Yatırım Programında ön görülen ödenekler ışığındaki geleceğine… Önce iktidarın Mersin’ e bakışını da yansıtması bakımından önemli gördüğüm bir karşılaştırma yapmakta yarar var: Mersin’ in Çeşmeli-Taşucu otoyolu benzeri bir proje de Antalya-Alanya arasında yapılacak ve trafiği rahatlatacak yatırım… Dört kez ihaleye çıkarılıp ertelenen Antalya-Alanya otoyolu projesi geçtiğimiz günlerde ‘Yap-İşlet-Devret’ modeliyle ihale edildi. On yıldır gündemde olan projeyle ilgili Haziran 2023’ te yapılacağı duyurulan ihale son olarak 15 Aralık 2023 tarihine ertelenmişti. O gün teklif zarfları açıldı ve ihaleyi 76,7 milyar TL’ lik teklifi veren Limak İnşaat ‘ın kazandığı duyuruldu. (günümüz kurlarıyla KDV dahil yaklaşık 3,2 milyar dolar) Yaklaşık 122 km uzunluğundaki otoyol 3 yılda tamamlanacak ve geçiş garantili projenin işletme süresi 12 yıl olacak… Yıllardır benzer biçimde gündemi işgal eden ve Alanya yolu gibi sürekli ihaleye çıkarılıp sonrasında ertelenen Çeşmeli-Taşucu otoyolu projesi ne durumda? Antalya-Alanya projesinin YİD yöntemiyle gerçekleştirilip 3 yılın sonunda hizmete girmesi öngörülürken, Mersin’ in yıllardır gerçekleşmesini beklediği projenin Karayolları eliyle sürdürülüp tamamlanması amacıyla 2024 yatırım programına 1,5 milyar TL ödenek koyulmuş… 2023 sonu itibariyle proje maliyeti yaklaşık 31 milyar lira (30 milyar 990 milyon TL), bugüne kadar harcanan 8 milyar olarak belirtildiğine göre 2024 yatırım ödeneği olarak ayrılan kaynak projenin yüzde 5’i… Ağustos 2019’da konuyu işlediğim makalede Çeşmeli-Taşucu projesiyle ilgili özetle şu hususlara dikkat çekmiştim: “Merkezi idarenin genel bütçesine kaynak aktarımında 6. olan Mersin, sıra kamu yatırımlarından pay almaya geldiğinde 17. sıraya iniyor.. Tek başına bu tablo bile ihmal edilmişliği yeterince anlatıyor. Çarpıcı tablo ortadayken, iktidar Milletvekilleri başlarında lokomotif isim olarak lanse edilen Lütfi Elvan, Mersinlilere pembe hayallerle süslü vaatleri sıralayıp duruyorlar. Oysa Mersin’ in vaatlere karnı tok.. Yeni projelerden geçtik, mevcut yatırımların ve hayati öneme sahip işlerin tamamlanmasını bekliyor insanlar dört gözle… Çeşmeli-Taşucu otoyolu bunlardan biri belki de en önemlisi.. Önemli çünkü, Mersin sahillerine Anadolu’ dan örneğin Antep’ ten Kayseri’ den gelecek biri şehrinden Mersin çıkışındaki Çeşmeli’ ye kadar otoyolu kullanıp 3 saatte geliyor. Çeşmeli’ den Kızkalesi’ ne ise 5 saatte gidemiyor. Gidenin dönüşü daha beter çileye dönünce, yanılıp bir kez gelen bir daha ayak basmıyor… Çare? Çare çok basit… Devlet adına vergileri toplayıp dağıtan iktidar, Mersin’ den aldığının bir kısmını yatırım olarak geri verirken biraz daha adil davranacak.. Adil davranılsa 17 milyar lira vergi gelirini kaynak olarak aktaran ve sıralamada Türkiye 6. sı olan bir kenti yatırım ödeneği sıralamasında 17. liğe yerleştirip,  “al şu 300 milyonla idare et” anlamına gelecek bir kaynak uygun görülmezdi. Tablo bu kadar net iken iktidarın Mersin yüzleri örneğin Elvan, son olarak kendisini Ankara’ da ziyaret eden MESİAD yönetimine;  “Çeşmeli-Taşucu yolunu YİD modeliyle yapmaya kimse talip olmadı. Biz de devlet kaynaklarıyla yapmaya karar verdik. İlk etapta Çeşmeli-Elvanlı arasını tamamlayacağız, 2. etapta da Elvanlı-Taşucu tamamlanacak.” diyor. Elvan’ ın müjde olarak verdiği Çeşmeli-Elvanlı arası toplam 6 km. 2. etap dediği Elvanlı-Taşucu ise 70 km.. Kısaca Elvan’ ın dillendirdiği termin planına göre, bugün başlansa ve her yıl yeterince ödenek ayrılsa bile çile yolunun tamamlanması 10 yılı bulacak. Yakın zamana kadar Ulaştırma Bakanlığı yapmış konuya vakıf biri vaat ettiğinin hiçbir yaraya merhem olmayacağını bilmez mi? Biliyor elbet… Bildiği için de, 26 Temmuz 2019′ da bayramlaşma için bir araya gelen AKP’ lilere bambaşka bir çözümü anlatıyor: “ÇEŞMELİ-TAŞUCU OTOYOLUNUN ÇEŞMELİ-KIZKALESİ BÖLÜMÜNÜN İHALESİNE YAKIN ZAMANDA ÇIKACAĞIZ. TÜM ÇALIŞMALARI TAMAMLADIK. BURAYA TEKLİF VERECEK FİRMALAR DA OLDUĞU İFADE EDİLİYOR” 2015′ ten beri Elvan bakan, başbakan yardımcılığı ve bugün de Meclis plan bütçe komisyon başkanı olarak önemli görevlerde. Ve 2015′ ten beri de Çeşmeli-Taşucu yolu ve benzeri projelerde durmadan yapım, ihale müjdeleri veriliyor ama iş pratiğe geldiğinde somut olarak hayata geçen tek proje yok… Elvan, 5.11.2016 tarihinde geldiği Erdemli’ de otoyol ihalesinin yapılacağını ifade ediyor. Sonrasında sıkılaşan seçimler, referandumlar ve her sandık öncesi dile getirilen vaatler… 2017′ de YİD yöntemli ihale beklentisiyle geçerken 2018′ de ihaleye bile çıkılıyor. Ancak bir süre sonra talipli bulunamadığı için ertelendiği duyuruluyor. Ertelenen tarihte ise projenin tümüyle rafa kalktığı çıkıyor ortaya. Son olarak konunun her anlamda en yetkili muhatabı olan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan yöneltilen soru üzerine 2019 yıl başında şu bilgiyi verecektir: “GÜZERGÂHIN ÇED RAPORLARI, ARAŞTIRMA MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ, PROJE ÇALIŞMALARI TAMAM. KAMULAŞTIRMA PLANI ÜRETİM ÇALIŞMALARI 19 EYLÜL 2018 TARİHİNDE RESMEN BAŞLADI. GÜZERGÂHTAKİ TAŞINMAZLARIN KADASTRAL ALTLIKLARI, TAPU MÜLKİYET BİLGİLERİ, İMAR BİLGİLERİ, ORMAN-HAZİNE MÜLK BİLGİLERİ İLGİLİ KURUMLARDAN RESMEN İSTENMİŞ OLUP ÇALIŞMALAR SÜRMEKTEDİR. DEĞERLEME ÇALIŞMALARININ BİTMESİ ARDINDAN GÜZERGÂHTAKİ KAMULAŞTIRMA BEDELLERİ HER TAŞINMAZ İÇİN BELİRLENECEKTİR. OTOYOL YİD YÖNTEMİYLE YAPILACAKTIR. YAPIM SÜRESİ SÖZLEŞMENİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNDEN İTİBAREN 4 YIL OLARAK PLANLANMAKTADIR.” Antalya-Alanya yolunu 3 yıl içinde tamamlayacak şirketin önünü açacak yöntemi bulan Ankara, iş Mersin’ e geldiğinde geçmişte 4 yıl olarak vaat ettiği yolun ayrılan ödeneklerle 10 yılda bile tamamlanmasının olanaksız olduğunu görmez mi?” Görür görmesine de, bakın önümüz seçim… Ve her seçim öncesi olduğu gibi ne onlar öncekilere benzer ninniler söylemekten vazgeçerler, ne de biz dinlemekten… Abdullah Ayan