Varlık fonu nedir? Nasıl Çalışır?

Ulusal Varlık Fonları, çeşitli finansal varlıklara yatırım yaparak gelirini artırmayı hedefleyen, devletin sahipliği ve yönetimi altında çalışan fonlar olarak biliniyor. NTV Ekonomi Danışmanı Mahfi Eğilmez’in blogunda yer verdiği yazıya göre, Varlık Fonu’nun geliri genellikle bütçe fazlalarından oluşuyor. Bir ülke eğer bütçe fazlası veriyorsa bu fazlayı 4 şekilde kullanabilir: (1) Harcamalarını artırır. (2) Mevcut vergi yükünü düşürür. (3) Borçlarını erken ödemeye tabi tutabilir. (4) Bir varlık fonu kurarak bütçe fazlalarını buraya aktarır ve bu fonla ulusal ya da yabancı bazı finansal varlıkları satın alıp gelirlerini artırmaya çalışarak gelecek kuşaklara refahı aktarma yoluna gidebilir.Bu tür fon yönetimlerinde temel hareket noktası varlıkları risk ve getiri dengesini gözeterek kazanç amaçlı kullanmak. Bu işlemleri, bütçe kısıtlamaları ve parlamentonun sıkı denetimi altında yürütmek kolay değil. Varlık fonu kuruluşunun bir nedeni de bu kısıtlamalardan kurtulmak.VARLIK FONU NE ZAMAN KURULDU?Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 26 Ağustos 2016 tarihinde Resmi Gazeteʹde yayımlanarak yürürlüğe girdi.VARLIK FONU’NUN AMACI NEDİR? Bir varlık fonu kurulmasının genel olarak iki temel amacı vardır: (1) Ülke ekonomisinin, konjonktürel etkilerden kurtarılarak istikrarlı biçimde işlemesini sağlamak. (2) Gelecek kuşaklara refah aktarabilmek. Bu çerçeveden bakınca fonun varlıkları ve getirilerinin karşılaşacağı risklerden yüksek olması gereklidir.  Başbakanlığa bağlı, ana faaliyet konusu fonların kurulması ve yönetimi olan, sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurt içinde kamuya ait varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek için Türkiye Varlık Fonu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmek üzere Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi kuruldu. DEV PROJELERE FİNANSMAN İMKANI Varlık Fonu, otoyollar, Kanal İstanbul, üçüncü köprü ve havalimanı, nükleer santral gibi dev projelere kamu borcunu arttırmadan finansman sağlayacak. Sermaye piyasalarının büyüme ve derinleşmesini hızlandıracak olan fon, bankacılık sisteminin finans sektöründeki hakim rolünü de azaltacak. Fonun, ekonomik dalgalanma dönemlerinde piyasalarda istikrarı sağlayıcı bir rol üstlenmesi de hedefleniyor. FON NE ALIP SATABİLECEK? Varlık fonları, ağırlıklı olarak, devlet tahvillerine, hisse senetlerine, yatırım fonlarına, çeşitli projelere geçici ya da kalıcı ortaklıklar yoluyla girip yatırım yaparlar. Bazı ülkeler varlık fonlarının yatırımlarıyla ilgili bazı kısıtlamalar ve standartlar getirmişlerdir. Örneğin birçok ülkede varlık fonları için S&P ve Fitch’in BBB - ve Moodys’in Baa3 kredi notları yatırım yapılabilir en düşük not olarak kabul edilmekte, bu notun altında kredi notu olan ülke tahvillerine yatırım yapılamamaktadır.Şirket, stratejik yatırım planında belirtilen hedeflerle likidite, yatırım, risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, yerli ve yabancı şirketlerin paylarının, Türkiye ve yurtdışında kurulan ihraççılara ait payların ve borçlanma araçlarının, kıymetli madenler ve emtiaya dayalı olarak ihraç edilen sermaye piyasası araçlarının fon katılma paylarının türev araçlarının, kira sertifikalarının, gayrimenkul sertifikalarının, özel tasarlanmış yabancı yatırım araçlarının ve diğer araçların alım satımını Türkiye Varlık Fonu adına gerçekleştiriyor. KURUMLARIN VARLIK FONUʹNA DEVRİ NE ANLAMA GELİYOR? KURULUŞ SERMAYESİ NE KADAR?Şirketin 50 milyon lira olan kuruluş sermayesi, Özelleştirme Fonuʹndan karşılandı. Tamamı ödenmiş olan bu sermayeyi temsil eden paylar Özelleştirme İdaresi Başkanlığına ait ve şirketin hisse senetleri nama yazılı.Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi ile bağlı şirket veya iştirakleri ile fon ve bünyesinde kurulacak alt fonları kapsayan 3 yıllık stratejik yatırım planı yönetim kurulu tarafından hazırlandı ve Bakanlar Kuruluʹnun onayıyla yürürlüğe girdi. FONUN KAYNAĞI NE?Türkiye Varlık Fonuʹnun kaynakları, Özelleştirme Yüksek Kurulunca özelleştirme kapsam ve programında bulunan ve fona devrine karar verilen kuruluş ve varlıklarla Özelleştirme Fonuʹndan fona aktarılmasına karar verilen nakit fazlasından oluşuyor. Gerçekleştirilen faaliyetler neticesinde elde edilen, tescile tabi olabilen diğer her türlü değer, ilgili siciline veya kütüğüne Türkiye Varlık Fonu adına tescil edildi. Türkiye Varlık Fonundan beklentiler yasanın genel gerekçesinde sıralanmış bulunuyor. Buna göre;   (a) Türkiye Varlık Fonunun kurulmasıyla büyüme oranında artış sağlanacak.   (b) Sermaye piyasalarında büyüme ve derinleşme hızlanacak.   (c) İslami finansman varlıklarının kullanılması yaygınlaşacak.   (d) Yapılacak yatırımlarla yüzbinlerce kişiye istihdam olanakları sağlanacak.   (e) Savunma, havacılık, yazılım gibi alanlardaki yerli şirketlerin sermaye ve proje bazında desteklenmesiyle küresel oyuncu konumuna geçmeleri sağlanacak.   (f) Otoyollar, Kanal İstanbul, Üçüncü Köprü ve Havalimanı, Nükleer Santral gibi büyük altyapı projelerine kamu kesimi borcu artırılmadan finansman bulunacak.   (g) Katılım finansmanı sektör payı artırılacak.   (h) Arz güvenliğini sağlamak üzere, Türkiye için önem taşıyan petrol, doğalgaz gibi yurtdışındaki stratejik sektörlere bürokratik kısıtlamalara bağlı olmadan doğrudan yatırım yapılabilmesi gerçekleştirilecek.   (i) Bu Fon, ekonominin yapısal sorunlarını aşmakta katkı sağlamanın yanı sıra dış politikanın önemli bir enstrümanı olarak Türkiye’nin uluslararası arenada daha fazla söz sahibi olmasına katkı sağlayacak. KİM DENETLİYOR?Şirket ve şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve kurulacak alt fonlar bağımsız denetime tabi ve şirket, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında kurumsal yönetim düzenlemelerine uyuyor.Türkiye Varlık Fonuʹnun mal varlığı ile şirkete yönetilmek üzere devredilen varlık ve haklar şirketin mal varlığından ayrıldı. FONUN YÖNETİM KURULUʹNDA KİMLER VAR? Türkiye Sicil Gazetesiʹndeki bilgiye göre, Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyeliklerine ise Yiğit Bulut, Kerem Alkin, Himmet Karadağ ve Oral Erdoğan atandı.Varlık Fonu Yönetim Kurulu Başkanlığıʹna ise Mehmet Bostan atanmıştı. EN BÜYÜK VARLIK FONLARI (milyar dolar)1-Norveç: 8852-Çin: 8143-BAE: 7924-Kuveyt: 5925-S. Arabistan: 576 Varlık Fonu yönetiminde Yiğit Bulut da var   Aralarında Ziraat Bankası ve Borsa İstanbulʹun da olduğu 8 kamu kuruluşunun aktarıldığı Türkiye Varlık Fonuʹnu yönetecek isimler belli oldu.   Türkiye Ticaret Sicil gazetesine göre, Türkiye Varlık Fonu A.Ş. Yönetim Kurulu üyeliklerine Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yiğit Bulut, Sabah gazetesi yazarı Kerem Alkin ile birlikte Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ ve Piri Reis Üniversitesi Rektörü Oral Erdoğan atandı.   Daha önce Başbakanlıktan alınan bilgiye göre, Varlık Fonu Genel Müdürlüğü’ne ve Yönetim Kurulu Başkanlığı’na Mehmet Bostan atanmıştı. Söz konusu atamaların Başbakan Binali Yıldırım tarafından onaylandığı belirtildi.