Mersin' in kent içi ulaşım modeli arayışları, Gaziantep'in raylı sistem başarısı… Abdullah Ayan yazdı

Mersin bir yerel seçime daha hazırlanıyor ve meydanlara çıkan farklı partileri temsil eden üç adayın üçü de seçmenden gelen büyük talep doğrultusunda zorunlu seçim kampanyalarında toplu taşıma ile ilgili projelere yer vermek zorunda hissediyorlar kendilerini… Kimisi hafif raylı sistemi yeniden gündeme getirirken, kimisi bol keseden metro vaadinde bulunuyor, bir başka aday ise sorunu metrobus ile çözeceğini söylüyor. Ortaya bugün çıktı sanılan tartışmalar aslında yeni de değil. Mersinin raylı sistemle tanışmasının üzerinden neredeyse 100 yıl geçti. Bu tarihi yolculuk bir yana kentin son 20 yıllık yakın dönem belediyeciliği de toplu taşıma hakkındaki projelere kafa patlatmakla geçti. Kısaca seçmen seçimlerden önce dile getirilen hayallerle, seçim sonrası yüzleştiği gerçekler arasında yaşanan 'gel-git' lerin yorgunu… 1999 yılında Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı koltuğuna oturan Macit Özcan' ın 2004 seçimlerine yeniden aday olarak hazırlanırken en büyük projesi kenti raylı sisteme kavuşturma vaadi idi. Bu amaçla 2003 yılında İstiklal Caddesi üzerindeki Özel İdare İşhanı önüne sanki toplu taşıma ile ilgili tüm sorunlar çözülmüş, proje kabul görmüş gibi hayali güzergahın duraklarından birine Mer-Ay adını verdiği ulaşım ağının tabelalarından birini diktirmişti. 2004 bir yana, 2009 seçimlerini de kazandı Özcan ama o tabelalardaki proje bir türlü gerçekleşmedi. Özcan her seçim arifesinde muhalefet partisine mensup olduğu için Ankara' da başvurduğu yetkililerin raylı sistem yatırımı için gerekli kredilerin sağlanmasına yardımcı olmadığını, o nedenle projenin gerçekleşmesi konusunda önüne engeller çıkarıldığını söyleyecekti. Peki gerçek durum böyle miydi? Evet doğrudur, DPT ve Ulaştırma Bakanlığı nüfusu ve yolcu kapasitesi bakımından Mersin' in metro bir yana raylı sistem ile tramvay arasında tercihin hangi sistemle yapılması gerektiği konusunda tereddüt yaşamaktaydı. Ve Mersin' in durmadan revize edilen Ulaşım Master Planlarında en yüksek yolcu sayısına ulaşılan zaman dilimlerinde bile saatlik yolcu sayısı bir türlü 7-8 bin civarını aşamıyordu. (2012 master planında bile doruk kesit olarak tanımlanan saatlerdeki yolcu sayısı 2015 için 7684/saat olarak belirlenmişti) Ve bu durumda raylı sistem projeleri, Hükümetin belirlediği  7 bin yolcu/saat için (tramvay), 10 bin yolcu/saat için (hafif raylı sistem) ve 15 bin yolcu/saat için (metro) sistem kriterlerine gelip çarpıyordu. O günlerde Özcan, Ankara engellemesini muhalif partiden başkan olmasına bağlıyor ve buna örnek olarak Mersin boyutlarındaki Gaziantep' in hayata geçirmekte olduğu toplu taşıma sistemini veriyordu. Ancak Gaziantep' in hayata geçirdiği projeye bakıldığında dile getirilen iddiaların gerçeği pek te yansıtmadığı görülecekti. Gerçekten Mersin' in raylı sistem projesine geçit vermeyen merkezi Hükümet, iş AK Partiye mensup başkanca yönetilen Gaziantep' e gelince projeye onay mı vermiş daha da önemlisi kredi musluklarını mı açmıştı? Burada, 20 yıldır havanda su döven Mersin' e karşın, Gaziantep' in kısa zamanda 22 km' lik tramvay projesini ne kadarlık yatırım bütçesi ve hangi kaynaklarla karşıladığı soruları önem kazanıyor. Ve o soruların ders çıkarma niyeti olanlara, hayli çarpıcı gelecek yanıtları var. Daha önce de kaleme aldığım Gaziantep' in raylı sistemi hayata geçirme öyküsünü yeniden ve bugünün değişen koşulları ışığında ele alacağım ama sonraki makalede… Abdullah Ayan