Bir zamanlar yalnızca bilimkurgu filmlerinde görülebilen uçan taksiler, yemek dağıtan dronlar ve havadan gezinti hizmetleri, Çin'in güneyindeki iş merkezlerinde hızla gerçeğe dönüşüyor. Çin, özellikle Guangdong eyaleti öncülüğünde, bin metrenin altındaki hava sahasında faaliyetleri kapsayan ve "alçak irtifa ekonomisi" olarak adlandırılan yeni bir pazarın öncüsü olmayı hedefliyor. Hükümetin güçlü desteğiyle hızla büyüyen sektör, 2023 yılında 70 milyar dolar ciroya ulaştı. Resmi projeksiyonlara göre hacmin 2035 yılına kadar 500 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Küresel ticari drone pazarının yaklaşık %70'ini elinde bulunduran DJI gibi dev şirketlerin bulunduğu Guangdong eyaleti, alçak irtifa ekonomisinin gelişiminde de başı çekiyor. Bölge, EHang (uçan taksi üreticisi), SF Express'in drone kolu Phoenix Wings ve XPENG'in uçan araba birimi ARIDGE gibi önemli oyuncuların tümünün merkezlerine ev sahipliği yapıyor.. Çinli yetkililer, göklere çıkan bu yeni sektörün büyümesini hızlandırmak için farklı teşvikler sunuyor: Örneğin Shenzhen Şehir yönetimi, helikopterler gibi dikey kalkış ve iniş yapabilen (eVTOL) araçlar için gerekli sertifikaları alan şirketlere 15 milyon yuan (2,1 milyon dolar) tutarında ödüller ve teşvikler veriyor. Guangdong Eyaleti ise, hava sahası operasyonlarını kolaylaştırmak için uçuş servis istasyonlarının ve platformlarının inşasını hızlandırmayı ve düşük irtifa turizmi için indirim kuponlarını desteklemeye hazırlanıyor.. Çin Sivil Havacılık İdaresi (CAAC), radikal adımla uçan taksi üreticisi EHang’a, pilotsuz eVTOL araçlarıyla ticari yolcu hizmetleri sunma izni veren sertifikaları onayladı. Şirket, hava gezileriyle başlayıp, alışveriş merkezlerinin ve parkların çatılarını terminal olarak kullanan şehir çapında bir ağ kuracak.. "Alçak irtifa ekonomisi" büyük potansiyel barındırsa da, ticarileşmenin önünde teknik ve düzenleyici zorluklar da yok değil… En büyük teknik zorluk, henüz çözülmemiş pil kapasitesi sınırlamaları. Örneğin, Skyevtol şirketinin tek kişilik eVTOL uçağı, yüz bin dolarlık maliyetine rağmen şarj edilmeden önce sadece 20 ila 30 dakika uçabiliyor. Bu kadar da değil; Eylül ayında XPENG'in iki eVTOL uçağının çarpışması ve iniş sırasında birinin alev alması gibi kazalar, kamuoyunun araçların güvenliğini sorgulamasına yol açtı… Üstelik tüm ülke genelinde Hava sahasının büyük bir kısmının ordu tarafından kontrol edilmesi, sivil faaliyetler için ciddi bir kısıtlama yaratıyor. 2023 yılında Çin'in alçak irtifa hava sahasının üçte birinden azı genel havacılık kullanımına açıktı. Uzmanlar, ticarileşmeye doğru gerçek ilerlemenin 2030 civarında gerçekleşmesini ve uçan taksi hizmetlerinden önce turizm veya endüstriyel amaçlı yolcu taşıyan eVTOL'lerin kullanıma sunulacağını öngörüyor. Çin'in bu alandaki atılımı sadece iç pazara yönelik değil, küresel ihracat potansiyelini de taşıyor. Çin'in hükümet, düzenleyiciler ve üniversiteler gibi tüm aktörleri tek bir hedefe yönlendirebilme yeteneği, bu alandaki teknolojileri geliştirmesine büyük katkı sağlıyor… Bu alanda stratejiler geliştirmeye çalışan uzmanlara göre; Çin'in drone teknolojisinde lider olmasına rağmen, sıkı hava sahası kısıtlamaları nedeniyle yurtdışı pazarları çok daha cazip olabilir. Güneydoğu Asya gibi bölgelere drone uygulamalarının tanıtılmasıyla talebin patlayabileceği öngörüsü uzmanlar arasında oldukça yaygın… Avrupa'daki hava taksisi üreticilerinin (Lilium, Volocopter gibi şirketler) finansal zorluklar yaşaması, Çinli firmaların global pazara girme isteğini artırıyor. Macaristan'da elektrikli kamyon ve otobüs fabrikası kuran BYD örneğinde olduğu gibi, Çinli şirketler rekabet gücünü artırmak için uluslararası üsler kurmaya yönelik çalışmalara hız vermiş durumda… Çinli politika yapıcılar, hava sahası onay prosedürlerini basitleştirme ve inceleme sürelerini kısaltma sözü vererek bu açığı kapatmak için çalışıyor. Sivil havacılık kanununda önerilen revizyonlar da alçak irtifa hava sahası tahsisi ve denetimini ele alıyor. Sonuç olarak, drone teknolojisi ve eVTOL araçlarının alçak irtifa ekonomisindeki geleceği oldukça parlak. Ancak bu parlak geleceğe giden yol, pil sınırlamaları, güvenlik endişeleri ve sıkı hava sahası kontrolleri nedeniyle "türbülanslı" olmaya devam edecek gibi görünüyor.. Çin'in bu zorlukları hangi teknolojik yeniliklerle ne kadar hızlı aşabileceği, yalnızca kendi ekonomisinin değil, küresel taşımacılık ve teknoloji manzarasının da geleceğini belirleyecek… Ama şurası kesin, 20 yıl öncesinin don-gömlek üreticisi ülke, bugün artık küresel teknolojik yeniliklerin, akıl almaz gelişmelerin de lideri…