“Atalete düşen bozguna uğrar”
Türk Devletleri Teşkilatı’nın sonuncu zirvesi Özbekistan’ın tarihi şehri Semerkant’ta 11 Kasım’da gerçekleşti. Üye ülkeler Özbekistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye yanı sıra Türkmenistan ve Macaristan gözlemci üye sıfatıyla katıldı. Dönem başkanlığının Türkiye’den Özbekistan’a geçtiği zirvede, önemli bir adım atılarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) gözlemci üye olarak kabul edildi.
Yunanistan’la yaşanan gerilimler ve Kıbrıs Rum kesiminin uzlaşmaz tavırları, sonunda Türkiye’yi Kıbrıs politikasında değişikliğe götürdü. Buna göre artık KKTC’nin uluslar arası camiada tanınma politikası güdülecek. Rusya’nın KKTC’ye doğrudan uçak seferleri başlatması ve de orada konsolosluk açacak olması, TDT’nin gözlemci üye sıfatına yükseltmesi tüm bunlar, KKTC’nin ayrı bir devlet olarak yolunu yürümesinin çabalarıdır.
Özbekistan Semerkant başkent olmamasına rağmen, Şangay İşbirliği Örgütüne ev sahipliğinin hemen ardından, Türk Devletleri Teşkilatı zirvesine de ev sahipliği yapması kentin tarihi ve bugünkü önemini iyice gündeme taşımıştır. Zira Semerkant İpek Yolu güzergahı üzerinde bulunan, tarihi MÖ. 8. yüzyıla dayanan, binden fazla tarihi ve kültürel bina barındıran önemli bir merkezdir. Avrupa orta çağ karanlığını yaşarken Semerkant bir bilim yuvasıydı. Türklerin çok değer verdiği, saygı duyduğu İmam Maturidi bu topraklarda yaşadı. Akılcı ekolün temsilcisi ve Hanefi mezhebinin itikat imamıdır.
Semerkant şehri birçok açıdan sembolik değerlere sahiptir. Türklüğün önemli kilometre taşlarındandır. Türk dünyası tanımı 20. yy sonlarında 21.yüzyılda tüm Türk halkları için kullanılan coğrafi kültürel bir kavramdır. Oldukça geniş bir coğrafyayı kapsar. En batıda Kosova, Karadağ, en doğuda Moğolistan yer alır. Bu coğrafya bir diğer adıyla da Avrasya coğrafyasıdır. Ama artık coğrafi ve kültürel tanımlamaları aşacak bir birlikteliğe ve bunu ekonomik, askeri açılardan da güçlendirme aşamasına geçmek gerekmektedir ki Türk Devletleri Teşkilatı ile amaçlanan budur.
Dünyada birçok birlikler, oluşumlar vardır. Ancak bunların uzun vadeli yaşayabilmesi için içinin ekonomik ve kültürel açıdan doldurulması ve en önemlisi de askeri açıdan tahkim edilmesidir. Yanı başımızdaki Avrupa Birliği buna uygun bir örnektir. Ekonomik ve kültürel açıdan dünya sahnesinde güçlü biçimde yer alan dev oluşum, askeri açıdan birlik sağlayamamıştır. Birlik dışından ülkelerin ABD-İngiltere korumasına ihtiyaç duymaktadır. Bu durum AB’yi zayıflatıcı etki göstermektedir.
Türk Devletleri Teşkilatının AB deneyimlerinden dersler çıkartması gerekmektedir. Teşkilatın askeri ayağını sağlam tutması ve buna öncelik vermesi lazımdır. ‘Altı devlet bir millet’ sloganıyla başlayan zirve genişlemeye ve gelişmeye oldukça açıktır ve 2040 yılına değin çok önemli hedefler belirlenmiştir. Öyle ki orada alınan kararların üçte ikisi ekonomiyle alakalıdır. Zira ekonomik bakımdan bir cazibe merkezi olamayan birlikler uzun vadeli yaşayamaz.
Türk dünyası bugünkü haliyle dünyanın beşinci ekonomik gücüdür. Dünya ekonomisinin ağırlık merkezinin Asya eksenine kaydığı, Doğu-Batı ticaretinde modern İpek Yolu’nun önem kazandığı coğrafyanın göbeğinde yer almaktadır. 300 milyonluk bir nüfusa sahip pazar olan, Türk Dünyası, 1.5 trilyon dolarlık milli gelire sahiptir. Ancak ileriye dönük projeksiyonlarda bunun kat be kat üzerine çıkacak potansiyele sahiptir. Türk dünyası başta enerji-madenler olmak üzere, tarım, imalat, turizm, taşımacılık, hayvancılık alanlarında ve en önemlisi genç ve dinamik nüfus yapısıyla yüksek kapasiteye sahiptir.
Türk devletlerinin ‘Türk Devletleri Teşkilatı’ adı altında bu denli kapsamlı işbirliği ve entegrasyon, antlaşma ve uzun vadeli programları uygulayabilecek düzeye gelmesi, 21. yüzyılın bir ‘Türk Yüzyılı’ olabileceği umudunu güçlendirmektedir.